Door middel van programmatisch onderzoek is door de UvA onderzocht waar de benodigde functies van het Universiteitskwartier het best tot hun recht zouden komen. Hierbij speelt het Programma van Eisen van de gebruikers (faculteit, decaan, studenten, onderzoekers) een rol, maar ook de geschiktheid van de beschikbare gebouwen (ruimtes en opzet), de ligging binnen het gebied en de mogelijkheden en kosten van eventuele aanpassingen aan de bebouwing. Dit onderzoek heeft een uitwerking in gewenste functieverdeling opgeleverd.

Wat is de cultuurhistorische context waarbinnen het Universiteitskwartier wordt ontwikkeld? Om de wordingsgeschiedenis van het gebied goed te begrijpen is een diepgaande analyse (rapport Cultuurhistorische Onderbouwing) gemaakt van de cultuurhistorie van het gebied. Transformaties van het gebied door de eeuwen heen en poorten, hoven en stegen zijn hierin de belangrijkste uitgangspunten. Dit onderbouwt de stappen en voorgestelde aanpassingen in de bebouwde omgeving en zijn gestoeld op de analyse en conclusies uit deze rapportage. De hoofdlijn is weergegeven in hoofdstuk 4 van het SMP.

In hoofdstuk 5 van het SMP wordt een toelichting en probleemanalyse gegeven van de stedenbouwkundige structuur en inrichting van de openbare ruimte. Daarbij is gekeken naar de oriëntatie van de gebouwen op de openbare ruimte en de terugkerende elementen van poorten, hoven en stegen. Ook de randen van en routing door het gebied komen uitgebreid aan bod.

Alle plannen, kennis en inzichten komen samen in een inspirerend toekomstbeeld: de Visie Universiteitskwartier. De visie is de opmaat tot de opgaven voor het gebied en komt aan bod in hoofdstuk 6. Hierbij is de band met de binnenstad essentieel, en tevens een stevig fundament voor de toekomst. De mix aan functies biedt daarbij een kleurrijke toevoeging. Na eeuwenlange transformatie staan we ook nu weer aan het begin van een nieuw hoofdstuk, van een gebied met een bijzondere sfeer en eigen identiteit.

In hoofdstuk 7 worden de uitgangspunten van de participatie, de analyse van het gebied en de visie vertaald in de opgave: Welke ingrepen zijn nodig om de beoogde situatie te bereiken? Hierbij wordt gewerkt met een zestal thema’s: Identiteit, Historie en monumentaliteit, Toegankelijkheid en gebruik, Bereikbaarheid en logistiek, Leefbaarheid en veiligheid en Duurzaamheid en groen.