Het Universiteitskwartier is een logische thuisbasis voor zowel studenten, medewerkers, bewoners en ondernemers
uit de stad. Het biedt ruimte voor onderwijs en onderzoek van de Faculteit der Geesteswetenschappen en de UB. De UvA-gerelateerde voorzieningen krijgen een prominente plek, zoals een theater, museum, en een evenementenlocatie.
Welke ambities en doelstellingen streeft de UvA na met de (her)ontwikkeling van het Universiteitskwartier?
De UvA streeft naar een vastgoedportefeuille, die zich hoofdzakelijk richt op onderwijs en onderzoek. Dit concentreert zich op vier plekken in de stad (zie ook artikel campusontwikkeling). Campusontwikkeling zorgt ervoor dat de kwaliteit van de gebouwen en de buitenruimte verbeterd wordt. Door het realiseren van flexibel in te zetten onderwijs- en onderzoeksfaciliteiten, kan er beter worden ingespeeld op groei en krimp van de aantallen studenten bij de faculteiten.
De ontwikkelingen binnen de geesteswetenschappen op internationaal gebied zijn van grote invloed zijn op de FGw en ook op de huisvesting. De FGw wil snel op deze ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld multidisciplinariteit, kunnen inspelen. Als gevolg hiervan kunnen er nieuwe clusters ontstaan, zoals Erfgoed of Digital Humanities. Deze eenheden moeten in de nieuwe huisvesting ook samen een plek krijgen om hun interdisciplinariteit tot wasdom kunnen laten komen. Voor de FGw is het belangrijk dat de verschillende gebouwen onderling een eenheid vormen met een gelijkwaardig voorzieningenniveau.
De UvA wil de onderlinge banden binnen de universitaire gemeenschap versterken en samenwerking stimuleren. Studenten, docenten en onderzoekers moeten op een natuurlijke en gemakkelijke manier met elkaar in contact komen, kennis kunnen nemen van elkaars inzichten en meningen, elkaar stimuleren en met elkaar samenwerken. Tegelijkertijd is er ruimte voor de faculteiten en andere eenheden om binnen het eigen onderdeel op de een eigen sfeer en identiteit te creëren. Zo ontstaat voor iedereen een vertrouwde omgeving waarin mensen elkaar kennen.
Het Universiteitskwartier is de thuisbasis voor studenten en onderzoekers van de FGw. Studenten die gevormd willen worden tot onderzoekende individuen die kritisch nadenken en na hun studie zelfstandig verder kunnen in het academische en maatschappelijke leven. Academici die graag buiten de gebaande paden treden en op hun eigenwijze, geesteswetenschappelijke manier invulling geven aan kwesties die in onze tijd spelen. De FGw hecht er een grote waarde aan op de nationale en internationale markt aantrekkenlijk te zijn voor nieuwe studenten en op het gebied van onderzoekers en wetenschappelijk personeel toptalent aan te kunnen trekken.
De huisvesting in het Universiteitskwartier - als eenheid bij elkaar op een unieke plek - draagt bij aan de profilering van de UvA in het algemeen en de FGw in het bijzonder. De aanwezigheid van het Allard Pierson is hierbij complementair. Deze twee onderdelen worden straks aangevuld met onderscheidende voorzieningen als de nieuwe Universiteitsbibilotheek en het E-lab Humanities. Daarnaast is er ruimte voor het etaleren van nieuw onderzoek. Op diverse flexibele manieren is er op het Universiteitskwartier ruimte voor de FGw, maar ook voor de overige faculteiten van de UvA om haar onderzoek te presenteren aan de stad.
De FGw wil zich ook in het kader van de valorisatie steeds sterker laten gelden en zoekt daarbij nadrukkelijk de partnerschappen op die een bijdrage aan kunnen leveren. Denk hierbij aan wetenschappelijke of gelieerde instellingen, het bedrijfsleven, maar ook aan eigen valorisatiebedrijven die een spin-off moeten worden van de facultaire onderwijs- en onderzoeksgebieden.
Momenteel is het Venture Lab Humanities voor de geesteswetenschappen actief op het Universiteitskwartier. Dit is een proeftuin, waarin geëxperimenteerd wordt met het valoriseren van bedrijfsplannen en onderzoek vanuit de FGw. Daarnaast is de FGw in het BOS-cluster een nauwe samenwerking aangegaan met de KNAW (Koninklijke Academie van de Wetenschappen). Deze samenwerkingsverbanden zorgen ervoor dat het Universiteitskwartier na realisatie het grootste geesteswetenschappelijk cluster in Europa is.
Het Universiteitskwartier is de geboortegrond van de UvA en heeft hiermee een belangrijke representatieve waarde voor de universiteit. Met de monumentale panden in hartje Amsterdam is het Universiteitskwartier het visitekaartje voor de UvA. De UB is al een universiteitsbrede voorziening en dit wordt aangevuld met andere representatieve functies zoals een informatie- en debatcentrum, een congresfaciliteit en het huisvesten van het College van Bestuur en de bestuursstaf.
De UvA kiest er bewust voor om het Universiteitskwartier midden in de binnenstad van Amsterdam te realiseren, in dit gebied stelt de UvA zich open voor de buitenwereld. Het Universiteitskwartier is/wordt een ontmoetingsplaats voor iedereen die op zoek is naar reflectie en academisch debat en bevindt zich daarmee zowel midden in de stad als midden in de samenleving.
Van oudsher beschikt de UvA in dit gebied al over verschillende gebouwen, tuinen en hoven en gedeeltes van de openbare buitenruimte. Een ligging die uitermate gunstig is voor de academische vorming van FGw-studenten door de directe relatie met de hoge kwaliteit van kunst en cultuur die de Amsterdamse binnenstad. Zowel studenten als medewerkers maken gebruik van de vele culturele en maatschappelijke voorzieningen en initiatieven die de stad rijk is.
Door in de stad te investeren en plekken te creëren waar studenten, medewerkers, kennisinstellingen en bedrijfsleven elkaar fysiek tegenkomen, kunnen nieuwe ideeën ontwikkeld worden, kennis worden uitgewisseld en samenwerkingsverbanden worden gesmeed. Ontwikkelingen die goed zijn voor het onderwijs en onderzoek én goed voor de stad.
De samenwerking met de stad Amsterdam speelt een belangrijke rol. De FGw zoekt deze samenwerking in de toekomst nog meer op en wil de banden met de stad Amsterdam verder versterken, zodanig dat zowel de stad als de universiteit hier beide van profiteren.
De UvA gaat daarom de samenwerking aan met de gemeente Amsterdam en de overige vastgoedeigenaren in het gebied zoals woonstichting De Key, de hoteleigenaren en de particuliere woningbezitters. De gemeente Amsterdam is de eigenaar van een gedeelte van de openbare ruimte, een ander deel van de openbare ruimte behoort tot de grond van de UvA. In nauw overleg met de gemeente wordt een beheerplan voor het gebied ontwikkeld, waarbij kan worden aangesloten op bestaande structuren zoals de 1012-aanpak.
Daarnaast neemt de UvA het voortouw als het gaat om visievorming van de openbare ruimte. Niet alleen moet de openbare ruimte de visie van de UvA zoals hierboven beschreven faciliteren, het moet ook een duurzaam en slim gebied worden dat toekomstbestendig is. Denk aan termen zoals autovrij, energieneutraal, circulair etc.
Omwonenden en ondernemers uit de buurt spelen als buurt een rol in de ontwikkeling en vormen hiermee een zeer betrokken groep. In het proces tot het komen van een gedragen gebiedsontwerp, is het vinden van de juiste balans tussen studeren, werken, verblijven en wonen voor zowel de UvA als de omgeving essentieel.