De bouw in het hart van de binnenstad vordert weliswaar gestaag, maar gaat niet zonder slag of stoot. Het is alleen al vanwege de aanvoer van het materiaal een spannende opgave. De UvA vervoert dit op innovatieve en duurzame wijze over water. Daarbij is het project technisch complexer dan ingeschat bij de vergunningverlening eind 2020. De UvA wil een duurzaam gebouw met een prettig verblijfsklimaat. Dit is ingewikkeld en kostbaar omdat het hier gaat om eeuwenoude panden waaraan de gemeente veel monumentale eisen stelt. Hieraan tegemoetkomen vraagt meer tijd voor technische oplossingen. Daar komt bij dat de staat van deze oude monumenten nog slechter was dan gedacht. Wat ook meespeelt: de (bouw)markt is nog nooit zo krap geweest en kampt daarnaast onder meer met hogere materiaalkosten. Dit alles zorgt ervoor dat de UB opnieuw flink duurder wordt en negen maanden later klaar is dan eerder verwacht. De totale geraamde kosten voor de UB nemen met ongeveer 19 miljoen euro toe, tot ruim 128 miljoen. Volgens een bijgewerkte planning kan de bibliotheek begin 2024 in gebruik worden genomen. 

“Dit zijn forse tegenvallers”, aldus bestuurder Jan Lintsen. “Zowel de opnieuw oplopende kosten als de vertraging. Dat had ik uiteraard liever anders gezien. In de praktijk blijkt dat het centrum van Amsterdam eigenlijk maar een beperkte complexiteit toestaat. Kijken we vooruit dan trekken we hier als UvA lessen uit voor de bouwprojecten binnen het Universiteitskwartier. Tegelijkertijd zie ook het belang van wat we hier realiseren voor de studenten, de wetenschap, het universitair onderwijs, maar ook voor de Amsterdammers en de binnenstad. De UB is straks meer dan een plek voor studieboeken en studieplekken. Het wordt een ontmoetingsplek, het nieuwe hart van de UvA. Bovendien zorgen we hiermee voor het behoud van karakteristieke Amsterdamse monumenten en dat doen we ook nog eens op een duurzame wijze. Als je rondloopt op het bouwterrein zie je hoe indrukwekkend dit bouwtechnisch gezien is in historisch Amsterdam. We hebben vast nog wat hindernissen te nemen, maar het wordt uiteindelijk prachtig.”

De extra kosten kunnen worden opgevangen binnen het totale huisvestingsplan van de UvA en hebben geen gevolgen voor onderwijs- en onderzoeksbudget of op het budget van andere bouwprojecten in het Universiteitskwartier.

Twee onderdelen van de Universiteitsbibliotheek zijn straks letterlijk en figuurlijk de kroon op al dit straks onzichtbare werk: de overkapping die de twee bestaande gebouwen aan elkaar koppelt en zo ook zorgt voor een groot extra bruikbaar vloeroppervlak. En het gevelscherm van het nieuwbouwdeel aan de Doelenstraat dat het passende thema ‘woorden’ verbeeldt in een letterscherm.

Ervaringen Universiteitsbibliotheek zijn lessen voor andere projecten Universiteitskwartier

Dat bouwen in het hart van Amsterdam, een stad gebouwd op palen, risico’s met zich meebrengt was bekend bij de UvA. Gaandeweg het project Universiteitsbibliotheek zijn er belangrijke lessen getrokken uit de ervaringen. Die lessen past de UvA nu toe op de andere renovatieprojecten in het Universiteitskwartier. 

Een van die lessen is dat rijksmonumenten maar tot op zekere hoogte aanpasbaar zijn. De UvA koos er in 2011 voor de Universiteitsbibliotheek onder te brengen in de bestaande monumentale gebouwen op het Binnengasthuisterrein. De boekencollectie en de studieplaatsen vroegen om twee keer zo veel vloeroppervlak dan aanwezig. In het ontwerp is dit opgelost met een atrium, een kelder en een nieuwbouwgedeelte. En volgens externe deskundigen was dit haalbaar en binnen gesteld budget uitvoerbaar. Dit blijkt achteraf niet het geval. De UvA kiest daarom bij de andere renovatieprojecten in het Universiteitskwartier voor functies en ontwerpen die passen binnen het oorspronkelijke oppervlakte van de gebouwen. 

Een andere belangrijke les is om mogelijk conflicterende ambities tussen gemeente en universiteit in het ontwerpproces te bespreken en af te kaarten. De UvA wil duurzame gebouwen, waarin de ruimtes praktisch bruikbaar zijn en een optimaal verblijfsklimaat hebben. De gemeente wil zoveel mogelijk monumentale elementen in de gebouwen behouden en eist onder meer hoogwaardig herstel van verouderde en in zeer slechte staat verkerende monumentale balkons, gevels en kozijnen. Nu zijn er in de uitvoering discussiepunten op detailniveau en daarmee oplopende kosten en vertraging. Dit wil de UvA in de andere projecten uiteraard voorkomen.

BG3 klaar voor gebruik

Half maart zijn bestuur en staf van de faculteit Geesteswetenschappen verhuisd naar BG3. Dit pand is afgelopen periode van binnen aangepast aan de eisen van deze tijd met oog voor architectonisch gezien twee verschillende panden.